Sınav sürecinin en önemli aşamalarından biri de sınav sonrası olan süreçtir. Sınavdan çıkıldığı evrede kendinden beklediği performansı sergileyemediğini düşünmenin verdiği kendine yönelik öfke ve soruların cevaplarını düşündükçe fark ettiklerini düzeltememenin verdiği çaresizlik, sonuçları bekleme, sonucun açıklanması, olumsuz bir sonuç varsa şok, acı ve kayıp duygularının yaşanması gibi aşamalar oluşur.
Sınav çıkışı bir çok aile çocuklarına bu süreçte nasıl yaklaşılması gerektiğinin arafını yaşar ve acıyı hızlı bir şekilde gidermeye çabalar.
Bugün biraz çaresiz anne babalar için yazacagız. Hayatta acı kavramı hep olacaktır ve acı çekmemeyi öğrenmek değil acı işe baş etmeyi ve yaşamayı öğrenmek sürecimizin parçasıdır. Sınav sonrası yaşanan bir hayal kırıklığı varsa ve keder durumu oluşursa bu aşamada evlatlarınıza biraz ağlamaları ve duygularını yaşamaları için fırsat tanımak bu süreci rahat yaşamalarına yardımcı olacaktır. Konuşmak isteyip istemediğini sormak, neye ihtiyacı oldugunu sormak ve ihtiyaç duydugunda ben buradayım o evreye kadar seni bekliyor olacagım demek ve ağlamaları anında sadece sarılıp okşanmaları süreçte öfkeni ve acını yaşayabilirsin, bunun için seni dışlamam hissi verecektir. Bu sayede var olan stres şimdide yaşanarak gelecek yıllara sıçrama yapmayacaktır. Sık sık fazla iyi ve tolere eden davranışlar sergileyerek iyimisin diye sormak daha rahatsız edici olabilir. Bunun yerine sabırla acısını yaşamasını beklemek en faydalısıdır.
İlk doğumdan itibaren fazla teskin ve acıyı, öfkeyi yaşamaya müsade edilmemesi içerlenmeye sebep verir.
Bebek her ağladıgında nasıl ki memeye ihtiyaç duyuyor değil bazen içindeki agresyonu dışarı yansıtmaya ihtiyaç duyuyorsa tam bu evrede ağlamaması için meme verildiğinde agresyonu ağlayarak yansıtamayan bebek agresyonu biriktirir ve kendi içine yönlendirmeye başlar. Bunlar ruhsal ve fisiksel iç yıkımlar oluşturur ve agresyonunun önünü kesen anneye içerleme yaşar. Agresyonunun kederinin ve acısının paylaşılmaması gereken bir şey oldugunu, ailesi tarafından bu yanının kalıdırılamadıgını hisseder. Hepimiz bebekliğimizin döngülerini yetişkinlikte de devam ettiririz. Sınav ve diğer stres faktörlerinde ebeveynlere düşen rol çocuklarının ağlamaları ve üzülmelerinde ellerinden bir şey gelmemesinin çaresizliğine tahammül ederek bunun onların yetersizliği veya iyi-kötü ebeveyn olmakla ilişkili olmadıgını kendilerine hatırlatarak çocuklarının yanında olup acısını yaşamasına müsade etmeleridir. Bu çocuğu tamamen kendi ile baş başa bırakmak değil “gidin kimseyi görmek istemiyorum” dediğin de de senin agresyonun sebebi ile sana içerleyip darılmıyorum ve seni bundan dolayı dışlamıyorumu hissettirmek adına “tamam canım. Canın yanıyor farkındayım. Bırak boşalt kendini. ben burdayım ne zaman konuşmaya ihtiyaç hissedersen konuşabiliriz “ diyerek sabırla çocuğun kendisine gelmesini beklemek, hatta odadan çıkmadan sakince imkan varsa beklemek veya dışarı çıkartıldıysa beklemek faydalıdır. Çocuk dönüş yaptıgında sarılarak sıcak ve samimi duygularla karşılanıp şimdi konuşmak istermisin diye sorulabilir. Hala konuşmak istemiyorsa duygularını geçiştirmek istemediğinizi hissettirmek adına “tamam sen kendin ne zaman ihtiyaç hissedersen ben burdayım “ demek ve güvenli bağı sürdürerek esasında çocuğun kendi ihtiyaçlarını kendisinin fark edebileceğine yönelik inançta aşılanmış olur. Konuşma evresine geçildiğinde öğüt verilmeden duygularına etkin empati dediğimiz teknikle yaklaşmak ve sessizliği sık bozmamak da fayda sağlayacaktır. Başkalarının dertleri örnek olarak verilmemesi, ya da iyi yanların vurgulanmaya çabalanmaması başlangıçta oldukça önemlidir. Bunun yerine kederi ve acıyı bozmadan yaşanmasına müsade etmek, hiç bir söz bulunamadıgında hisleri sorulabilir ve sarılabilirsiniz. İnsana iyi gelen karşı tarafın dinleyen ve onun için orda olan yapısıdır. O destek kontrolsüzlüğü yaşama ve biraz dağılıp ebeveynin güvenli zemininde yeniden toparlanmayı sağlar.
Üniversiteye giriş sınavları için uzun bir efor sarf edip bu gün karşılığını alacak olan tüm öğrencilere başarılar dileriz ebeveynlerine de bu süreçte kolaylıklar dileriz…